شیوع اختلال خود زشت انگاری در نوجوانان، به‌ویژه دختران
مطالعه‌ای جدید که در مجله‌ی معتبر «آکادمی روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا» منتشر شده، نشان می‌دهد که درصد قابل توجهی از نوجوانان—به‌ویژه دختران—در معرض ابتلا به اختلال بدشکلی بدنی یا همان «خود زشت انگاری» (Body Dysmorphic Disorder) قرار دارند. این اختلال روانی زمانی بروز می‌یابد که فرد به‌طور افراطی و مداوم نگران ظاهر فیزیکی خود باشد و نسبت به نقص‌های ظاهری، حتی اگر بسیار جزئی یا غیرقابل تشخیص باشند، حساسیت بیش‌ازحد نشان دهد. افراد مبتلا ممکن است برای پنهان‌سازی یا اصلاح این نقص‌ها، اقدامات متعدد و گاه پرخطر انجام دهند.
بر اساس یافته‌های این تحقیق، حدود ۲ درصد از نوجوانان به این اختلال مبتلا هستند که آماری نگران‌کننده و قابل توجه به شمار می‌آید. نکته‌ی حائز اهمیت آن است که شیوع اختلال خود زشت انگاری در میان دختران به‌مراتب بیشتر از پسران است؛ به‌طوری‌که ۱٫۸ درصد از دختران نوجوان با این مشکل مواجه هستند، در حالی که این میزان در پسران تنها ۰٫۳ درصد گزارش شده است. به عبارت دیگر، احتمال ابتلا به اختلال بدشکلی بدنی در دختران، شش برابر بیشتر از پسران است.
تأثیرات منفی اختلال خود زشت انگاری بر سلامت روان نوجوانان
اختلال خود زشت انگاری می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامت روان نوجوانان به همراه داشته باشد؛ از جمله کاهش اعتماد به نفس، اضطراب اجتماعی، افسردگی و حتی گرایش به انجام جراحی‌های زیبایی غیرضروری. متخصصان توصیه می‌کنند که والدین، مشاوران مدرسه و روان‌درمانگران نسبت به نشانه‌های اولیه‌ی این اختلال در نوجوانان هوشیار باشند تا بتوانند در مراحل ابتدایی، مداخله کرده و از پیشرفت آن جلوگیری کنند.
لزوم آگاهی پزشکان نسبت به نشانه‌های اختلال خود زشت انگاری در نوجوانان
دکتر جورجینا کِربس، سرپرست این پژوهش و دانشیار روان‌شناسی در دانشگاه کالج لندن (UCL)، با اشاره به نتایج نگران‌کننده‌ی این مطالعه، بر اهمیت توجه بیشتر پزشکان و متخصصان سلامت روان نسبت به نشانه‌های اختلال بدشکلی بدنی تأکید کرد. او در این‌باره اظهار داشت:
«این آمار نشان می‌دهد که پزشکان باید نسبت به علائم این اختلال هوشیار باشند و آن را جدی بگیرند.»
دکتر کربس همچنین در بیانیه‌ای که توسط دانشگاه کالج لندن منتشر شده، خاطرنشان کرد:
«با توجه به اینکه بسیاری از نوجوانان مبتلا به اختلال خود زشت انگاری تمایلی به بیان علائم و نگرانی‌های خود ندارند، لازم است که پزشکان و مشاوران سلامت به‌صورت مستقیم از آن‌ها درباره‌ی نگرانی‌های مربوط به ظاهرشان سؤال کنند. همچنین بهره‌گیری از ابزارهای علمی و معتبر برای ارزیابی این اختلال می‌تواند در تشخیص زودهنگام و مداخله‌ی مؤثر نقش کلیدی داشته باشد.»
این اظهارات، لزوم آموزش و آگاه‌سازی متخصصان حوزه‌ی بهداشت روان، والدین و کادر آموزشی مدارس را برای تشخیص زودهنگام این اختلال برجسته می‌سازد. تشخیصی که در صورت انجام به‌موقع، می‌تواند مانع از بروز مشکلات جدی‌تری مانند افسردگی، انزوای اجتماعی و اختلالات اضطرابی در نوجوانان شود.
نتایج نگران‌کننده پژوهش: ارتباط اختلال خود زشت انگاری با سایر مشکلات روانی
در این مطالعه‌ی گسترده، پژوهشگران داده‌های مربوط به بیش از ۷۶۰۰ کودک و نوجوان را که در سال ۲۰۱۷ در «نظرسنجی سلامت روان کودکان و نوجوانان در انگلستان» شرکت کرده بودند، مورد تحلیل قرار دادند. این نظرسنجی شامل سؤالاتی درباره‌ی نگرش افراد نسبت به ظاهرشان بود؛ از جمله اینکه آیا تاکنون نگران ظاهر خود بوده‌اند یا خیر. پاسخ‌دهندگانی که گزینه‌های «کمی» یا «زیاد» را انتخاب کرده بودند، برای بررسی‌های بیشتر و ارزیابی تخصصی در زمینه‌ی اختلال بدشکلی بدنی یا خودزشت‌انگاری انتخاب شدند.
هم‌زمانی اختلال خود زشت انگاری با سایر اختلالات روانی
یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است که حدود ۷۰ درصد از نوجوانان مبتلا به اختلال خودزشت‌انگاری، هم‌زمان دارای علائم تشخیصی دست‌کم یک اختلال روانی دیگر نیز بوده‌اند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، شایع‌ترین اختلالات هم‌زمان شامل:
-
اختلالات اضطرابی: ۵۹ درصد
-
افسردگی: ۳۲ درصد
این ارقام نشان‌دهنده‌ی پیوند عمیق میان اختلال خودزشت‌انگاری و دیگر مشکلات جدی سلامت روان هستند و تأکید دارند که مداخلات درمانی باید چندوجهی و جامع باشند.
آمار هشداردهنده درباره‌ی رفتارهای خودآزارانه
یکی از نگران‌کننده‌ترین یافته‌های این پژوهش، بالا بودن میزان تمایل به خودآزاری و افکار خودکشی در میان افراد مبتلا به این اختلال است. طبق آمار، حدود ۴۶ درصد از نوجوانانی که با اختلال خودزشت‌انگاری تشخیص داده شدند، سابقه‌ی اقدام به خودکشی یا رفتارهای آسیب‌زننده به خود داشته‌اند. این در حالی است که در میان نوجوانانی که به این اختلال مبتلا نیستند، این رقم تنها ۸ درصد گزارش شده است.
این اختلاف فاحش نشان می‌دهد که نادیده‌گرفتن نشانه‌های اختلال بدشکلی بدنی می‌تواند پیامدهای شدید و حتی مرگبار به‌همراه داشته باشد و اهمیت شناسایی زودهنگام و درمان مناسب را دوچندان می‌کند.
لزوم غربالگری دقیق‌تر برای اختلال خود زشت انگاری در مبتلایان به اضطراب و افسردگی
دکتر جورجینا کربس، سرپرست پژوهش، در بخش دیگری از سخنان خود تأکید می‌کند که ارتباط نزدیک میان اختلال بدشکلی بدنی و سایر اختلالات روانی نظیر افسردگی و اضطراب، می‌تواند راهی برای بهبود فرآیند تشخیص باشد. او در این‌باره می‌گوید:
«غربالگری و ارزیابی برای اختلال خودزشت‌انگاری در میان نوجوانانی که به اختلال‌های اضطرابی و افسردگی مبتلا هستند — یعنی شایع‌ترین بیماری‌های روانی هم‌زمان — به احتمال زیاد می‌تواند منجر به تشخیص مؤثرتر و زودهنگام‌تر شود.»
نگرانی زیاد نسبت به ظاهر، حتی بدون تشخیص بالینی نیز نگران‌کننده است
از دیگر یافته‌های قابل توجه این تحقیق، بررسی نوجوانانی بود که به شدت درگیر نگرانی‌های مربوط به ظاهر خود بودند اما به‌طور رسمی تشخیص اختلال خودزشت‌انگاری دریافت نکرده بودند. پژوهشگران دریافتند که این گروه نیز الگوهای مشابهی از مشکلات خلق‌وخو و چالش‌های سلامت روان را تجربه می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که حتی در نبود تشخیص رسمی، سطح بالای نارضایتی از ظاهر می‌تواند به شدت بر کیفیت زندگی نوجوانان تأثیر بگذارد.
نیاز فوری به افزایش آگاهی، بهبود روش‌های غربالگری و رفع موانع درمانی
در جمع‌بندی گزارش این پژوهش آمده است:
«نگرانی بیش از حد نسبت به ظاهر، یک پدیده‌ی بالینی قابل‌توجه است. ضروری است که تلاش‌های گسترده‌ای در راستای افزایش آگاهی عمومی نسبت به اختلال بدشکلی بدنی صورت گیرد. همچنین باید شیوه‌های غربالگری و ارزیابی بهبود یابد و موانع موجود در مسیر دسترسی به درمان‌های مبتنی بر شواهد کاهش یابد.»
این توصیه‌ها، راهبردهایی اساسی برای بهبود سلامت روان نوجوانان هستند، به‌ویژه در دوران پرچالشی که شبکه‌های اجتماعی و فرهنگ زیبایی‌محور فشارهای مضاعفی را به نسل جوان وارد می‌کند.
